Eindeloos bewustzijn

Soms maak ik in mijn werk als verpleegkundige iets mee dat grote indruk op me maakt. Iets dat me in het proces van sterven diep raakt. Het laat me de mooie kant van het sterven zien. Ik kan dan niet anders dan erover schrijven en het delen.

Vier maanden geleden komt Maarten het hospice Xenia binnen, 39 jaar met vriendelijke grote, zachte, bruine ogen. Hij maakt me blij met zijn ideeën over het zelfhelende vermogen van het lichaam, al gaat hij daarin veel verder dan ik waarschijnlijk zou gaan. Maarten is in het Antoni van Leeuwenhoek gediagnosticeerd met uitgezaaide wekedelen kanker in zijn bovenbeen. Hij is geopereerd en bestraald en het volgende traject zou een chemokuur zijn. Zijn mentale instelling weerhoudt hem echter om deze laatste stap te zetten. Maarten wil graag een andere route bewandelen. Hij gaat op zoek naar de juiste plek om dat met verpleegkundige steun te kunnen doen en komt uit bij Xenia. Xenia is een huis met een hart voor jonge mensen die intensieve verpleegkundige zorg nodig hebben, midden in het centrum van Leiden.

In de weken die volgen vind Maarten een structuur van dagelijkse meditaties, op blote voeten in de tuin lopen, online healing sessies volgen en biologisch te eten. Om zijn immuunsysteem te ondersteunen gebruikt hij maretak injecties, die hij zichzelf dagelijks geeft. Zijn kamer verandert al snel in een ruimte die hem als gegoten zit; een lekker warm tapijt bij zijn bed, grote helende stenen op de grond, een schilderij van een witte leeuw en adelaar aan de muur en heerlijk geurende etherische oliën. Ik kom graag op zijn kamer en graag bij hem. Het mooie is dat Maarten ons als verpleegkundigen meeneemt op zijn reis. Iedereen die zijn kamer binnenkomt vraagt hij afstand te houden zodat hij ongestoord in zijn bubbel kan blijven. Ook vraagt hij ons niet te spreken over zijn ziekte. Hij is niet ziek. Regelmatig vraagt hij ons om op de onderkant van zijn voeten te tikken met een houten hamertje. Hij kan het dan door zijn hele lichaam voelen en dat doet hem erg goed. Maarten weet heel goed wat hij wil en hoe hij het wil. Maarten heeft de regie en dat is precies wat we in Xenia voor ogen hebben in de zorg voor onze gasten.

Ook al hebben wij soms onze bedenkingen, wij volgen Maarten in zijn proces op de manier waarop hij dat graag wil. Hij houdt ons op de hoogte van de voortgang van zijn gesteldheid. Hij vertelt dat er door de healing en hypnose sessies allerlei blokkades worden opgelost. Hij kan dat echt voelen. Na een sessie komt hij meestal glunderend de eetkeuken binnen. Soms zweeft hij zelfs van de trap naar beneden met beide armen glijdend over de leuningen. In de keuken neemt hij plaats op de bank en geniet zwijgend van een heerlijk kopje verse pompoensoep. Gaat hij dan toch door zijn andere aanpak beter worden, vraag ik mezelf hoopvol af.

De laatste tijd vraagt hij ons steeds vaker om zijn bed te verschonen omdat hij badend in het zweet wakker wordt. Bij mensen met ongeneeslijke kanker komt overmatig zweten vaak voor. Maarten heeft echter voor zichzelf en voor ons een andere verklaring voor wat er aan de hand is. Hij heeft een bijzondere sessie gehad waarbij weer het een en ander is losgekomen en allerlei gifstoffen worden opgeruimd. En toch ervaart hij, naarmate de tijd verstrijkt, meer ongemak in zijn lichaam. De pijn wordt heviger. Hij gebruikt meer maretak, CBD olie en ook komt er slangengif bij, dat door zijn antroposofische huisarts is voorgeschreven. Zijn geest blijft echter onverminderd helder en positief. Vlak voor Kerst laat hij me weten een bijzondere sessie te hebben die mogelijk zou kunnen helpen. Er schemert wat twijfel door in zijn woorden. Na deze sessie is er nog een hypnose sessie, die mogelijk wat verlichting zou kunnen brengen.

Op een gegeven moment laat hij een collega zijn buik voelen. De tumoren lijken in een week flink gegroeid te zijn. Even is daar een gevoel van paniek. Hij wil graag een echo om te weten wat er aan de hand is. Ook laat hij weten dat als hij niet meer kan mediteren, dat het dan niet meer hoeft van hem. De echo laat zien dat de tumoren flink gegroeid zijn. Het nieuws raakt hem en hij trekt zich terug op zijn kamer om het te verwerken. Een dag later spreek ik hem weer en is dan alweer de vrolijke, heldere Maarten. Hij heeft het weekend nog een hypnose sessie en hoopt op een wonder. Als dat wonder uitblijft dan heeft hij er ook vrede mee dat het leven binnenkort eindigt. Onderzoekend zegt hij: ‘Wat gaat er eigenlijk dood?’. Hij vertelt dat hij door al zijn meditaties en sessies ontdekt dat hij niet zijn lichaam, niet zijn emoties en ook niet zijn denken is. Hij is iets groters dan dat, iets dat er altijd al is geweest en altijd zal zijn. Met stralende ogen zegt hij: ‘Ik ben bewustzijn, eindeloos bewustzijn. Hoe en wanneer dit fysieke leven eindigt maakt mij eigenlijk niet meer zoveel uit’. Mijn teleurstelling, dat het zelfhelende vermogen van het lichaam de kanker niet heeft opgelost, maakt plaats voor het inzicht dat Maarten in alle liefde en lichtheid gaat sterven. Dit is het wonder dat zich voor mij ontvouwt.

De dagen die volgen zijn voor Maarten dagen van afronding, dagen van afscheid nemen van zijn dierbaren, van de verpleegkundigen en dus ook van mij. Hij is en blijft ontspannen tot het laatste moment. Het enige dat er verandert in deze laatste dagen is de pijnstilling. Zijn medicatie is niet meer afdoende. Tegen de drukkende pijn van de tumoren wil hij morfine en om ’s nachts te slapen dormicum. Ook hierin heeft Maarten volledig de regie, in overleg met de huisarts natuurlijk. De avond voor zijn sterven is hij gezellig in de woonkeuken aanwezig en vertelt hij over zijn leven. De volgende dag is hij jarig. Het samenvallen van zijn geboortedag en zijn sterfdag zorgt voor een grote glimlach op zijn gezicht. In een eindeloos bewustzijn ben je tenslotte nooit geboren en ga je ook nooit dood.

Google+